نووسینی: سەیران مەنووچێهری پوختە: سینەما و ڕاگەیاندنی بینراو بە شێوەیەک بەهێزترین هێزی کولتوورییە لەنێو کۆمەڵگەی نوێباودا (مۆدێڕن). یەکێک لە میکانیزمە سەرەکییەکانیان بۆ شێوەدانەوەی بیر و ناخۆهۆشیاریی بینەر، بەکارهێنانی زمان و شێوەزاری کردارەکانە. لە زۆر فیلمی سینەمایی و زەنجیرەدا دەبینین کە کردارە بێکولتوور، تووڕە و دژەژنانەکان یان دواکەوتوو، بە شێوەزارێکی نافارسیی سەرەکی قسە دەکەن، بەپێچەوانەوە کردارە شارستانی و بافەرهەنگەکان بە فارسیی سەرەکی نیشان دەدرێت. ئەم هەڵبژاردنە تەنیا کارێکی هونەری نییە، بەڵکوو بە شێوەیەکی ناخۆشبێژانە هەوڵ دەدرێت کە سنوورێکی ساختە لەنێوان «ناوەند» و «پەراوێز» دروست بکات. ١. زمان و کێیەتی (هویت) زمان، نەتەنیا ئامرازێکی پێوەندی نییە، بەڵکوو نیشانەیەکی کێیەتی، بنەماڵە و نەتەوەشە. لە کۆمەڵگەیەکدا کە زمان و شێوەزارگەلی جیاوازی تێدایە، هەڵبژاردنی زمان بۆ کرداری فیلمنامەیی وەک میکانیزمێکی کۆمەڵایەتی -سیاسی کار دەکات. ٢. نواندنەوە و میکانیزمەکانی ناخۆهۆشیاری بەپێی وابێژیی نواندنەوە لەسەر کۆمەڵناسیی ڕاگەیاندن، ئەوەی لە شاشەدا دەیبینین، بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ دروستکردنی «وێنەیەکی سەرجەم» نییە، بەڵکوو هەوڵێکی سیستەماتیکە بۆ شێوەدانەوەی بیروباوەڕەکانی بینەر. کاتێک کردارێکی دواکەوتوو بە شێوەزارێکی کوردی یان ئیرانیی "ناتێهرانی" دەخوێنرێتەوە، ئەوە بە شێوەیەکی بێدەنگ و بەردەوام کلیشەیەکی ژینگەیی لەسەر ئەو پێکهاتەیە دروست دەکات. ٣. کلیشە، نەتەوەدژاییی زمانی و جیاوازیی ناوەند ـ پەراوێز بەکاربردنی شێوەزاری جگە لە فارسیی سەرەکی وەک هاووتای تووڕەیی و دواکەتوویی، دەبێتە هۆکاری دروستکردنی جیاوازی لەنێوان ناوەند (فارسیی "تێهرانی" وەک متمانەی شارستانییەت) و پەراوێز (زمان و شێوەزارەکانی تر وەک نیشانەی ناشارستانی). ئەم پرۆسەیە جیاوازی و نەتەوەدژاییی زمانی بە شێوەیەکی نادیار بەرەوپێش دەبات. ٤. کاری پێویست سینەما لەو هێزە قووڵەیە کە دەبێت هەست بکرێت، دەکرێت بەئاسانی بیر و ناخۆهۆشیاریی کۆمەڵگەکان شێوەیەکی تر و ئاراستەکراوی پێ بدرێت. دەبێت لە هەموو ئاستێکدا بەتایبەت ڕووناکبیری و زانست، هەوڵ بۆ شکاندنی کلیشەکان و نەتەوەدژاییی زمانیی بدرێت.
.jpg)
