راپۆرتی تایبەتی رۆژهەڵات نیوز پارتی ژیانی ئازادی کوردستان (پژاک) لەنامەیەکدا بۆ ژمارەیەک رێکخراوی سیاسیی و مەدەنی و کەسایەتی ئۆپۆزسیۆن و رەخنەگری ئێرانی باسی لە مەترسییەکانی قۆناغی ئێستا بۆ سەر ئێران کردووەو لەگەڵ رەخنەگرتن لە ناسیۆنالیزمی ئێرانی و کوردی داوای پێرەوکردنی سیاسەتی دیموکراتیک بۆ داهاتوو کردووە. بەپێی زانیارییەکانی رۆژهەڵات نیوز، پارتی ئازادی کوردستان (پژاک) لە مانگی خەرمانانی ئەمساڵدا نامەیەکی بە واژۆی پەیمان ڤیان و ئەمیر کەریمی هاوسەرۆکانی ئەو حیزبە بۆ ژمارەیەک رێکخراوی سیاسی و مەدەنی و کەسایەتی ئۆپۆزسیۆن و رەخنەگری غەیرە کوردی ئێرانی ناردووەو لەگەڵ باسکردن لە مەترسییەکانی سەر ئێران چەند پێشنیارێکی خستووەتەرو. بەپێی بەدواداچوونەکانی رۆژهەڵات نیوز، نامەکە جگە لەوەی بۆ ژمارەیەک کەسایەتی و رێکخراوی فارس نێردراوە، هاوکات بۆ رێکخراوەو کەسایەتییەکانی عەرەب، بەلوچ، ئازەری و هتد نێدراوە. یوسف بەنی تۆرۆف نووسەرو چاڵاکوانی سیاسیی عەرەب ناردنی ئەو نامەیەی بۆ رۆژهەڵات نیوز پشتڕاست کردەوەو رایگەیاند، ئەگەرچی تاکوو ئێستا نەیخوێندووەتەوە، بەڵام نامەکە بەناوی هاوسەرۆکانی پژاک نێردراوە. هاوکات چاڵاکوانێکی سیاسیی بەلووچیش کە ناوەکەی لای رۆژهەڵات نیوز پارێزراوە، بە رۆژهەڵات نیوزی راگەیاند، تێروانین و ئەدەبیاتی ئەو نامەیەی پژاک لە دیدگاە و بۆچوون و ستراتیژییەکانی ئەوان یەک ناگرێتەوە، هەر بۆیە پێناچێت وەڵامی نامەکە بدەنەوە. پژاک لە نامەکەیدا بە مەترسییەکانی سەر ئێران دەست پێدەکات:"قورسایی شەڕێکی شووم بەسەر ئێستا و داهاتووی نیشتمانەکەمانەوە دیارەو شەڕی دوازە رۆژەی ئێران و ئیسرائیلیش مەترسیداربوونی دۆخەکەی بە روونی دەرخست." هەر بۆیە ئەو حیزبە لە نامەکەیدا پرسیاری " دەبێ چی بکەین؟" بۆ بەردەنگەکانی دەورووژێنێت. پژاک رەخنە لە سیاسەتی دەوڵەت-نەتەوەکان دەگرێت، ناسیۆنالیزمی ئێرانی و کوردی رەتدەکاتەوەو سیاسەتی حیزبەکانی دیکەی رۆژهەڵاتی کوردستان بە ناسەرکەوتوو ناودەبات و لەکۆتاییدا پێشنیار دەکات بۆ دەربازبوون لەو دۆخە سیاسەتێکی دیموکراتیک پێرەو بکرێت. لەبەشێکی دیکەی نامەکەی پژاک دا هاتووە:"وێژمانی دیموکراتیکی پژاک، بەشێوەی بنچینەیی بیرۆکەی نادیموکراتی دەوڵەت-نەتەوە و ناسیۆنالیزم و دوانەی ناوەند-پەراوێزی تێپەراندووە. رێکارە پێشنیارکراوەکەی ئێمە بۆ چارەسەری دیموکراتیکی کێشەکانی وڵات، تەنیا بۆ کوردەکان نیە و لەسەر ئەو باوەرەین هەموو بۆچوونە دیموکراتییەکان و هەنگاوە دیموکراسیخوازانەکان دەبێ لە چوارچێوەی گشتییەتی ئێران کاری لەسەر بکرێت. ناسیۆنالیزمی ناوەندگرای ئێرانی و ناسیۆنالیزمی ئەتنیکی ناتوانن دۆخێکی هیواپێکراو دروستبکەن." دەقی نامەکەی پژاک بە فارسی لەخوارێ بخوێننەوە: با درود و احترام در برهەای از زمان این نامە را برای شما ارسال میکنیم کە متاسفانە ایران، در شرایطی فوق العادە بحرانی بەسر میبرد و با آیندەای مبهم و اکندە از خطرات روبەروست. جهان امروزین در حال دگرگونی بزرگیست، روندی بازگشت ناپذیر آغاز شدە کە طی آن، چهرەی سیاسی کشورها خواستە یا ناخواستە دستخوش تغییرات بنیادینی میگردند. کابوس و آشوبی بە وجود آمدە کە از یک سو ما را با خطرات بزرگ و دلهرەآوری مواجە ساختە و از سوی دیگر امکان شکل گیری راەحل های نوین و امیدبخشی را در دل خود میپروراند. نامەی ما هم هشداریست وظیفەشناسانە نسبت بە خطرات پیش رو و هم تلاشیست برای گشودن روزنەی امیدی رو بە فردا. تغییرات و دگرگونیهای جهام امروز، توام با اوج گیری جنگها و مداخلات نظامی است. جنگها و مداخلات نظامی کنونی کە مجموعەی بەهم پیوستەاند. در یک تابلوی بزرگ میتوان زیر عنوان "جنگ جهانی سوم" تعریف شوند. جای شکی نیست کە منطقەی خاورمیانە در مرکز این درگیریها و دگرگونیها جای دارد. ایران کە وزنەی مهم و تعیین کنندەای در خاورمیانە بەشمار می آید، از این قضیە مستثنا نیست. همەچیز گویای آن است کە در یکی از حساس ترین ادوار تاریخی خود بەسر میبریم. سایەی شوم جنگ بر اکنون و آیندەی سرزمین مان بە شدت سنگینی میکند. جنگ دوازدە روزەی ایران و اسرائیل، شدت و وخامت اوضاع را بە خوبی بازتاب داد. در چنین شرایط وخامت باری، تبادل نظر و دیدگاەهای سازمانها، محافل، کنشگران و شخصیتهای سیاسی، مدنی و فرهنگی کشور از همەی طیفها و گرایشات، بە منظور بررسی وضعیت موجود و یافتن راهکارهای واقع بینانە و عملی جهت گذار از این ابر بحران، امری فوق العادە حیاتی است. همەی ما اینک با پرسش بزرگی "چە باید کرد؟" مواجهیم. جستجوی پاسخهایی برای این پرسش، وظیفەی جدی، فوری و گریزناپذیر است. در این چارچوب، لازم دانستیم کە دیدگاەهای حزبمان پژاک (حزب حیات آزاد کردستان) را چکیدەوار، از طریق این نامە با شما در میان میگذاریم. هنوز خاطرەی رخدادهای فاجعەباری کە طی جنگهای جهانی معاصر، دام ایران را گرفت. در حافظەی جمعی ایرانیان پررنگ و ملموس است. اشغال ایران توسط ابرقدرت های جهانی، قحطی گستردە و مرگ و میرهای ناشی از آن طی جنگ جهانی اول، کشور را بە مرزهای فروپاشی رسانید. اکنون بار دیگر، با خطری در همان ابعاد و حتی بە مراتب ویرانگرتر مواجهیم. در گرماگرم جنگ جهانی سوم کە سرتاسر خاورمیانە و از جملە سرزمین ما را نیز در بر گرفتە، بە صدمین سالگرد تاسیس مدل دولت-ملت مدرن در ایران رسیدەایم. این مدل حمکرانی گرتەبرداری شدە از تمدن اروپایی کە در دوران پهلوی منجر بە باز ترسیم ساختار سیاسی ایران گردید، پیامدهای فاجعەآمیزی با خود بە همراە داشت کە همچنان ادامە دارند. مرکزگرایی سفت و سخت، سیاست های شدیدا تبعیض آمیز، مهندسی اجتماعی خشونت بار، سرکوب هویتها و تنوعات اجتماعی گوناگون، شاکلەبندی سیاستهای حکومتی بر مبنای نگرش مرکز، حاشیە، تقبیح دمکراسی، اسرار بر استبدادی کە جامعە را نە بە چشم شهروندان برابر و آزاد بلکە با دیدەی رعیت می نگرد. همە و همە باعث گردید تا ایران کە کاشانە و میهن مشترک همەی ماست، فعلا دیگر از آن همەی جوامع و هویتهای ساکن آن نباشد. اینها بخشی از پیامدهای ویرانگر ورود مدل دولت-ملت مدرن بە ایران و ترکیب آن با استبداد کهن است. تمدن اروپایی و مدرنیتەای کە منجر بە پیدایش مدل دولت-ملت گردید، خود مدت هاست کە در مسیر گزار از این مدل حکمرانی بحران ساز قرار گرفتە است. اینها بخشی از پیامدهای ویرانگر ورود مدل دولت-ملت مدرن بە ایران و ترکیب آن با استبداد کهن است. تمدن اروپایی و مدرنیتەی کە منجر بە پیدایش مدل دولت-ملت گردید، خود مدت هاست کە در مسیر گذار از این مدل حکمرانی بحران ساز قرار گرفتە. در همین راستا، اتحادیەی اروپا، نظامهای نامتمرکز دمکراتیک و ساختارهای سیاسی منعطف بە شکل آزمونهای جذاب وارد عرصە شدەاند. اما در ایران با وجود گذشت صد سال از تجربەی آثار مخرب این مدل حکمرانی ناکارآمد، هنوز برای گذار از آن و انتخاب گزینەی تغییرات دمکراتیک، تلاش بایستە و کافی صورت نگرفتە است. طی سە دهەی اخیر، آن دستە از دولت-ملتهای خاورمیانەای کە محافظەکارانە سعی در تقابل با هر نوع تغییری داشتەاند، یکی پس از دیگری آماج مداخلات خشونت آمیز خارجی و جنگ قرار گرفتەاند و ایران نیز مستثنا از این قاعدە نیست. منطق سیاسی مبتنی بر دوگانەی مرکز-حاشیە، ساختار سیاسی کشور را در دوران معاصر، گرفتار بدترین نوع بیماری نمود. نفی هرگونە فعالیتهای سیاسی و هویتهای اتنیکی بە حاشیە راندە شدەی ساکن ایران از سوی مرکز گرایان و برخورد خشونت آمیز دستگاە حکومتی با این نوع جریانات سیاسی از یک سو و مرکزگریزی مبارزات هویتهای اتنیکی بە عنوان واکنشی بە این رفتار مرکز گرایان از سوی دیگر، باعث یک قرن کشاکش و تنش گردید. نهایتا این کشاکشهای بی فرجام، ایران را از دستیابی بە یک نظام دمکراتیک کە مردمان ایران بە حق شایستگی آن را دارند، محروم گردانید. از همین رو ما ضروری دانستیم کە در گفتمان سیاسی و مبارزات دمکراتیک پژاک، بە شکل ریشەای از تفکر غیر دمکراتیک دولت-ملت گرایی، ناسیونالیسم و دوگانەی مرکز-حاشیە گزار کنیم. راهکار پیشنهادی مان برای حل دمکراتیک مسائل کشور، محدود بە کردها نیست و معتقدیم تمامی دیدگاەهای دمکراتیک و فعالیتهای دمکراسی خواهانە، بایستی در چارچوب کلیت ایران بە یک نقطەای تلاقی برسند. از دیدگاە ما، نە ناسیونالیسم مرکزگرای ایرانی میتواند ایران را از خطرات بالفعل شدەی کنونی نجات دهد و نە ناسیونالیسمهای واگرای اتنیکی میتوانند وضعیت امید بخش پدید آورند. این نوع گرایشات افراطی، بە همزیستی داوطلبانە و آزاد هزاران سالەی جوامع ایران آسیب های جبران ناپذیر میرساند، منجر بە گسیلهای عمیق سیاسی و اجتماعی میشوند، و جز تداوم دور باطل فرسودە کنندەای کە تا بە امروز در فضای سیاسی ایران وجود داشتە، هیچ رهاورد مثبتی بە همراە نخواهند داشت. اعمال سیاست خشونت طلبانە علیە هویتها و جوامع مختلف ایران، باعث مقاومت اکثرا مسلحانەی این هویت ها و جوامع در مقابل حکومت مرکزی گردیدە. این کشاکشها، منجر بە بازتولید چرخەای خشونت بار "سرکوب، قیام" شدەاند، کە نە تنها حل مسائل را بە همراە نداشتە، بلکە آنها را پیچیدەتر هم ساختە است. مسائل داخلی ایران، نە با خشونت و جنگ داخلی قابل حل شدن هستند و نە با مداخلەی خارجی و اشغال و تجزیەی ایران. این مسائل تنها و تنها در چارچوب یک گفتمان دمکراتیک و از طریق ارادە و خردی جمعی کە محصول مشارکت آزادانە و برابر تمام نیروهای سیاسی و اجتماعی درون ایران باشد، میتوانند حل و فصل شوند. میهن دوستی دمکراتیکی کە بر پذیرش تمامی هویتها و اجتماعات گوناگون فرهنگی، آیینی و زبانی ساکن ایران استوار باشد، پادزهر ناسیونالیسم تفرقەانداز و تنش آفرین است. برقراری دمکراسی و خودمدیریتیهای متنوع مدنی در گسترەی ایران، درمانی برای رنجها و زخمهای تاریخ جوامع ایران خواهد بود. دمکراسی، همان حلقەی مفقودەی است کە بدون آن نمیتوان از چرخەی خشونت آمیز استبداد، خیزش داخلی و مداخەی خارجی گزار کرد. بی شک آزادی زنان و مشارکت همە جانبەی آنها در تمام عرصەهای زندگی اجتماعی و سیاسی، شرطی اساسی برای برقراری دمکراسی است. برای گذار از نظام مردسالاری، انحصار و سلطەجویی کە موانع جدی در برابر شکل گیری دمکراسی اند، آزادی زنان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. همچنین بدون نگرش محیط زیست گرایانە کە روابط انسان و طبیعت را از نو بازتعریف کند، نمیتوان از ابر بحرانی زیست محیطی کە ایران را سالهاست درگیر خود نمودە و مرزهای فاجعە رساندە است، رهایی یافت. از دیدگاە ما، شاخصەهای اعم از دمکراسی، خودمدیریتی های مدنی و غیر دولتی، آزادی زنان و اقتصاد محیط زیست گرایانە، سنگ بنای چارەیابی مسئلەی کرد و همەی مسائل جوامع ایران را تشکیل میدهند. شکل گیری جنبش مدرن، حق طلبانە و دمکراتیکی از نوع "زن زندگی آزادی" نشانگر این است کە هرچقدر سطوح بالای حکومتی بر مطالبات، آزادیها و حقوق زنان و جوامع ایران خاکستر انکار بپاشند و دست رد بر سینەی دمکراسی بزنند و از ایجاد فضای باز سیاسی امتناع کنند، دیر یا زود شعلەهای آتش دوبارە سر بر خواهند آورد و حاکمیت را با چالشهای بسیار بزرگتری روبرو خواهند ساخت. وظیفە جامعە فکری ایران این است کە برای حل این مشکلات حاد کشوری، چارەاندیشی کردە و نظریات و راهکارهای جدیدی برای گزار از تکثرستیزی، دمکراسی هراسی و منطق مرکز، حاشیە مطرح سازد. چنین فعالیتی میتواند بستر لازمە را برای گزار از دیدگاههای جزم اندیشانەی کنونی و شکل گیری دمکراسی فراهم آورد، نە حکومت با سیاستهای سرکوب گرانە میتواند صورت مسائل انباشتە شدەی تاریخی را پاک کند و نە اپوزسیونهای براندازی کە فاقد برنامەی شفاف و دمکراتیکی برای آیندە هستند، میتوانند دورنمای سیاسی مثبتی برای مردم ایران ترسیم کنند. پژاک در این میان، "خط سوم" را برگزیدە است. ما چارە را نە در انفعال سیاسی و تسلیم شدن در برابر استبداد کنونی میدانیم و نە در وابستگی بە خارج و بە دنبال نجات بخش گشتن. بە باور ما، "سیاست دمکراتیک" یک راهبرد درونزا، چارە آفرین و کارآمد است کە میتواند در حوزەی سیاست نقشی سازندە و فعال بە جوامع ایران ببخشد، تا بدون چشم امید داشتن بە هرم قدرت و سیاستهای دولتی، با اتکا بە تواناییهای خویش برای حل مسائل شان چارەاندیشی کردە و برنامەهای عملی ارائە کنند. سیاست دمکراتیک، عرصە سیاست ورزی جوامع بدون وابستگی بە نظام قدرت و دولت است. اما برای آنکە "سیاست دمکراتیک" بە عنوان حق مشروع، در کشور ایران وارد میدان عمل شود، بایستی سریعا و پیش از آنکە خیلی دیر شود، برای وضعیت کنونی چارەاندیشی کرد. انفعال در برابر وضعیت موجود و همەچیز را بە سیاستهای حکومتی واگذاردن، اشتباهی مرگبار است. در عوض، هر گامی کە در راستای گذار بە "ایران دمکراتیک" برداشتە شود، هم از شدت بحرانها و خطراتی کە متوجە کشور است میکاهد و هم کل منطقە میتواند سمت و سوی تازەی پیدا کنند و امکان شکل گیری "اتحادیەی دمکراتیک ملتهای خاورمیانە" یا پیشاهنگی "ایران دمکراتیک" فراهم آید. در برابر پروژەهای خارجی ای کە با پیشینەی تاریخی و فرهنگی ایران و خاورمیانە در تضادند و گزینە جنگ و تغییر خشون آمیز را بر منطقە تحمیل میکنند، این یک انتخاب اگاهانە، جسورانە و واقع بینانە است. نمیتوان حل مسائل ریشەدار و حاد سیاسی و اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را بە حکومت ها و کانونهای قدرت و رانت سپرد. چرا کە آنان خود تولید کنندەی این مسائل هستند و جز حفظ وضع موجود و بقای منافع خویش، دغدغەی دیگری ندارند. برای مبدل شدن بە جامعەی دمکراتیک و مدرن بایستی بیش از هر چیز باور داشت کە مسائل کلان سیاسی و اجتماعی بە خود جامعە مربوط اند و نباید انتظار حل آنها را از قدرت ها و نیروهایی داشت کە خودشان را فراتر از جامعە تعریف میکنند. پروژەها و برنامەهای سیاسی ای کە جامعەمحور نباشند و همچنان معطوف بە سهم خواهی از کیک قدرت باشند، حتی اگر بە شکل موفقیت آمیزی بە اجرا درآیند جز بازتولید استبداد، انحصار و سرکوب نتیجەای حاصل نخواهند کرد. از منظر ما، هر نوع نگاە ابژەوار بە جامعە و تلاش برای مهندسی جامعە از بالا، نە تنها منجر بە دمکراسی و آزادی نمیشود، بلکە شکلهای تازەای از فاشیسم و دیکتاتوری را پدید خواهد آورد. پروژە و برنامەی سیاسی ای میتواند از ایران بحران زدە یک کشور دمکراتیک با آیندەای روشن بسازد کە نە قدرت محور بلکە جامعە محور باشد و زنان بە حاشیە راندەشدگان، هویت های مختلف فرهنگی، دینی و اتنیکی، روشنفکران متعهد و کنشگران مدنی، سوژەهای اصلی و تصمیم گیرندگان و مجریان آن باشند. هیچ نجات دهندەی خارجی ای وجود ندارد و تنها نجات دهندەی ایران، خود جوامع، سازمانها و شخصیتهای مدنی دمکراسی خواە، صادق و دلسوز این مملکت هستند. اگر قرار باشد تحول و تغییر دمکراتیکی در ایران بەوجود بیاید، این امر تنها از راە هم افزایی و اتحاد دمکراتیک همەی نیروهایی امکان پذیر است کە دل در گرو آیندەی این سرزمین و سرنوشت مردمانش دارند. در حالی کە ساختارهای سیاسی، امروزە با تغییرات و دگردیسی های عمیقی مواجە گشتەاند، ساختارهای ذهنیتی نیز ناگزیر از تحول اند. آنان کە بر اندیشەها و ساختارهای ذهنیتی پیشین اصرار میورزند و با هر نوع تازگی و پوست اندازی سر ستیز دارند، شانسی برای تداوم و بقا ندارند. واقعیت این است کە از دل چارچوبهای مفهومی و نظری جزم اندیشانە و کهنە، نمیتوان راهکارهای صحیح و پروژەهای جدیدی آفرید. بر بستر ساختارهای ذهنیتی فرسودە، نمیتوان راهی برای برون رفت از آشوب و بحران کنونی ترسیم نمود. تنها با شهامت نشان دادن در امر شکستن ساختارهای ذهنیتی گذشتە و اقدام بە نوآوری فکری میتوان بە استقبال آیندەای امیدبخش رفت. اگر میخواهیم هستی سیاسی و اجتماعی خود را تداوم بخشیم، ناگزیر از بازنگری در اندیشەها و ساختن چارچوبهای مفهومی و نظری تازە هستیم. در این لحظات پر از ابهام و خطری کە بە طور مستمر دلهرە و نومیدی در جامعە پمپاژ میکنند، نیازمند پروژەهای معطوف بە آیندەایم. نمیخواهیم رویکردی خیالی بە مسائل داشتە باشیم، اما برای آفریدن امید در جامعە و حرکت بە سوی آیندە ناگزیر از پرورش اتوپیاهای نوین هستیم. هر پروژەی دمکراتیک، در عین حال یک اتوپیای امیدبخش برای آیندەی ماست. پژاک بە استراتژی "سیاست دمکراتیک" باور دارد و پروژەی جامعە دمکراتیک را سرلوحەی فعالیتهای خود قرار دادە است. دمکراسی، بیش از هر چیز مستلزم بیداری وجدانهای آگاە است و همین اصل ما را در مسیر حقیقت اجتماعی نوینی کە آن را "جامعە دمکراتیک" می نامیم، بە پیش میبرد. جامعەی دمکراتیک بە معنای تحقق اتوپیای آزادی و برابری بر مبنای تکثرگرایی و زیرش تفاوتها و تنوعات هویتی، جنسیتی و فرهنگی است. بە باور ما چنین پروژەای از قابلیت و ظرفیت بسیار بالایی برخوردار است و میتواند مسئلە کرد و دیگر مسائل داخلی ایران را بە شکل سیاسی و مسالمت آمیز حل کند. جریانات سیاسی کردی در گذشتە تحت تاثیر گفتمان مرکز-حاشیە، ناسیونالیسم و دولت-ملت گرایی بودند. بە همین دلیل از حل مسائل فاصلە داشتند. امروزە بخشی از جریانات سیاسی کردی با تحولات فکری و تغییرات بنیادینی کە در خود ایجاد کردەاند، بە سطح نوینی دست یافتەاند. چارچوب مفهومی و نظری جدیدی ترسیم کردە و دارای راهبرد، برنامە و پروژەاند. جریانات دمکراسی خواە کردی میتوانند بە عنوان بخشی اساسی از مبارزات دمکراسی خواهانەی ایران نقشی سازندە ایفا کنند. در این راستا ما، حزب حیات آزاد کردستان، برای هم اندیشی و همکاری دمکراتیک با کلیەی گروهها، طیفها و شخصیتهایی کە در گسترەی ایران بە دمکراسی باور دارند و در پی گذار از انسداد سیاسی صد سالە و برطرف کردن خطر جنگ از سر کشور باشند، آمادەایم و دست شان را بە گرمی می فشاریم. بسیار خرسند خواهیم شد کە شما نیز نظرات، دیدگاەها و پیشنهادات خود را در این زمینە با ما در میان بگذارید. پایان کلام اینکە: اگرچە خدایان قدرت و سرمایە، همچون همیشەی تاریخ، با رفتارهای جنون آمیزشان جنگ و مرگ و تاریکی را بر انسانیت عصر ما تحمیل میکنند. اما عشق بە زندگی آزاد نیز با انگیزە و توانی کە بە قلبها و اندیشەهایمان میبخشد، ما را بە سوی افق های روشن و امیدبخش رهنمون میگردد. با درود و احترام فراوان مرداد ١٤٠٤ ریاست مشترک حزب حیات آزاد کردستان (پژاک) پیمان ویان-امیر کریمی
.jpg)
